’t Wezen van alle leven is arbeid (Herman Gorter)
In 1891 door de Tweede Internationale gekozen als dag van de strijd voor de 8-urige werkdag. Destijds een dag van strijd van de arbeid tegen het kapitaal in de geïndustrialiseerde economie. Het werd ook een dag van internationale verbondenheid. Zo werd de arbeid bezongen door Herman Gorter, een socialistische dichter uit de Zaanstreek:
Het wezen van ’t Heelal is energie,
’t Wezen van alle leven is arbeid,
Door d’ arbeid is de mens een deel van die
Oneindige Natuurkracht: De waarheid.
Maar onder de wezens, d’enkle die denken
Op aarde, zijn de machtigste de mensen,
Die door hun arbeid zich de almacht schenken
Over de aarde, een macht zonder grenzen.
Die 8-urige werkdag kwam er in de 2e helft van de 20e eeuw, maar staat in de 21e eeuw weer onderdruk. De arbeidstijdenwet geldt niet voor de talloze ZZP’ers in de platformeconomie of die als schijnzelfstandigen weer onbeperkt uitgebuit kunnen worden, vooral bij laaggeschoold werk. Het lijkt erop dat we weer terug zijn bij de grote ongelijkheid en onrechtvaardigheid waarover Dickens schreef in de 19e eeuw. En dat de sociale strijd opnieuw gevoerd moet worden.
Wat kan de Partij van de Arbeid daarin betekenen? En wat kunnen we daar in Oostzaan aan doen? Ik denk dat we de plicht hebben om, met of zonder GroenLinks, de strijd opnieuw aan te gaan want in de moeilijke, onzekere tijden waarin we leven dreigen eerlijkheid, rechtvaardigheid en bestaanszekerheid te worden vertrapt door de sterksten die hun kapitaal zien groeien en zelfs gewetenloos profiteren in deze periode van inflatie, energiecrisis en oorlog. De PvdA is tegenwoordig een kleine speler in dit geheel en moet samenwerking zoeken om onze inzet tot resultaten te brengen. Samenwerking met andere politieke partijen, maar ook met de vakbeweging, die nu volop in actie is en de aanhang ziet groeien.
In Oostzaan hebben we een coalitie gesloten met de VVD, verreweg de grootste partij in ons rijke dorp. Daarbij speelt bestuurlijke stabiliteit en betrouwbaarheid een belangrijke rol. 1 mei is een goed moment om te bekijken wat er in het eerste jaar terecht is gekomen van onze ambities. In ons verkiezingsprogramma hebben we 5 speerpunten geformuleerd. Goed om die nu langs te lopen. Ze zijn zowel in het coalitieakkoord als in het Collegeprogramma voldoende herkenbaar teruggekomen en uitgewerkt. Hier enkele opmerkingen per punt:
Volkshuisvesting.
De volkshuisvesting zit in de problemen. De bouwkosten zijn enorm, beschikbare grond is schaars en projectontwikkelaars zien weinig in de opname van betaalbare woningen in hun project. Ik vrees dat onze ambities voorlopig niet waargemaakt kunnen worden en onze starters in de kou blijven staan. Maar we blijven het proberen.
Steun voor sport, cultuur en welzijn.
Deze steun is opgenomen in de programma’s en de uitvoeringsagenda voor het Sociaal Domein. Ondersteuning van welzijnswerk krijgt weer meer waardering. Vooral ook omdat het een belangrijke rol ka spelen bij preventie. Maakt niet uit of het gaat om de vergrijzing, eenzaamheid, gezondheid of jeugdproblematiek. De eerste resultaten zijn er al, mede dank zij initiatieven uit het dorp, zoals Tafelen in de Grote Kerk. Preventie heeft ook bijgedragen aan een daling van de torenhoge kosten voor specialistische jeugdhulp.
Een groot resultaat vind ik ook de totstandkoming van het belangrijke integraal beleidsplan Sociaal Domein dat veel waardering kreeg in de gemeenteraad.
Bestaanszekerheid.
We waren nog maar net van start of de energiecrisis stak de kop op. Daarom heb ik in een memo de punten voor een plan van aanpak voorgesteld en ook de gemeenteraad kwam met een initiatief. We zijn er in geslaagd Het Warme Huis te realiseren en ook andere activiteiten ter ondersteuning van mensen in de knel zijn voor elkaar gekomen of komen er aan. Frustrerend is wel dat dit plan van aanpak en het meer structureel vernieuwen van het armoedebeleid en bijvoorbeeld de uitvoering van de participatiewet slecht van de grond komen door personeelsproblemen. Iets dat veel breder speelt bij OVER-gemeenten.
Wel hebben we Social Return on Investment in het aanbestedingsbeleid van OVER-gemeenten kunnen aanscherpen.
Werkgelegenheid
Goed werk is de belangrijkste garantie voor bestaanszekerheid. De hevige strijd over wat er wel of niet kan in recreatiegebied Het Twiske lijkt voorlopig achter de rug. Onze ambities om werkgelegenheid op gebied van toerisme, recreatie en ook natuurbeheer waar te maken staqan echter op een laag pitje door personeelstekort. Lichtpunt is de start van het Gebiedsproces Oostzanerveld van de provincie waar we in goede samenwerking ons ‘Masterplan Oostzanerveld’ kunnen opnemen. Er zijn in de KunstGreep succesvolle startbijeenkomsten geweest en leverde een belangrijk idee op vanuit de bevolking. Bied Oostzaanse boeren een vast inkomen voor beheerstaken in de natuurgebieden zodat ze naast hun boerderij niet langer ergens een baan nodig hebben om de eindjes aan elkaar te knopen.
Leefbare toekomst
Op gebied van klimaatbeleid, duurzaamheid en omgevingsplannen is het wachten nog op concrete voorstellen. De omgevingsvisie is wel vastgesteld en gaat daarin een belangrijke rol spelen. Het enige concrete voorstel op gebied van milieu en duurzaamheid haalde het niet in de Raad. Onze fractie koos met oppositiepartijen voor aansluiting bij HVC maar het CDA steunde de VVD voor voortzetting van de huidige aanpak via aanbesteding waarmee de milieudoelen bij lange na niet gehaald worden.
Over de bestuurlijke toekomst van Oostzaan kan Frank meer vertellen dan ik. De voorkeur lijkt te gaan naar doorontwikkeling van OVER-gemeenten en behoud van zelfstandigheid. Met betrekking tot de 5 ambities over bestuur en organisatie in het Collegeprogramma constateer ik dat ze geen van allen al op orde zijn. Er is nog een flinke slag te slaan en daar wordt hard aan gewerkt.
Er zijn nog vele andere ervaringen te vertellen maar tot slot meld ik nog dat de fractie verstandig opereert, daarbij af en toe de ruimte neemt om vast te houden aan het eigen standpunt en de samenwerking in coalitie en met de oppositie constructief is. De samenwerking met de VVD in het college is prettig en eendrachtig en dat is hard nodig in het huidige maatschappelijk klimaat.
Eelco Taams